„Bałtyk jest wspólnym dobrem, a jego przyszłość zależy od działań podejmowanych na poziomie globalnym”. Hasłem przewodnim 6. posiedzenia Konwentu Gospodarczego przy Związku Uczelni w Gdańsku in Daniela Fahrenheita było Morze Bałtyckie. Członkowie Konwentu przyjęli treść apelu o oczyszczenie i ochronę wód Bałtyku.
Kolejne posiedzenie odbyło się 9 kwietnia br. w siedzibie Stoczni CRIST S.A., lidera w budowie wyspecjalizowanych jednostek związanych z morzami i oceanami. Spotkanie rozpoczął dr Zbigniew Canowiecki, Przewodniczący Konwentu Gospodarczego przy FarU. Zgromadzonych gości powitał w murach stoczni gospodarz, Prezes Ireneusz Ćwirko. Słowo wstępne wygłosił również Rektor Uniwersytetu Gdańskiego i Przewodniczący Zgromadzenia Związku Uczelni Fahrenheita, prof. dr hab. Piotr Stepnowski, który zainaugurował serię prezentacji, opowiadając o prowadzonych na UG badaniach monitorujących stan wód Bałtyku.
Uniwersytet Gdański, obchodzący w tym roku 55-lecie swojego istnienia, od początku kierował szczególną uwagę ku morzu, co wybrzmiewa w dewizie uczelni: in mari via tua – w morzu droga twoja. Badania skoncentrowane na monitoringu wód Bałtyku i stanu bałtyckiego ekosystemu stanowią trzon zainteresowań badawczych naukowczyń i naukowców z Wydziału Oceanografii i Geografii UG; uczelnia dysponuje również kompleksową infrastrukturą badawczą służącą badaniom morza, w skład w której wchodzi jeden z najnowocześniejszych w Europie statków badawczych r/v Oceanograf, a także stacje badawcze: Stacja Morska im. Profesora Krzysztofa Skóry w Helu oraz Centrum Monitoringu i Ochrony Wód w Borucinie. Jak zauważył prof. Piotr Stepnowski, skuteczna ochrona Bałtyku wymaga myślenia o znacznie szerszym zasięgu terytorialnym: wymiana wód Morza Bałtyckiego z wodami oceanicznymi zachodzi niezwykle powoli (statystycznie pełna wymiana zajmuje około 30 lat), natomiast sam Bałtyk zasilany jest dopływami 250 rzek oraz otoczony terenami silnie uprzemysłowionych państw, z których jednym jest Polska:
- Polska w 99,7% leży na terenie zlewiska Bałtyku – przypomniał Rektor. – Oznacza to, że wszystkie zanieczyszczenia z obszaru naszego kraju w takiej czy innej formie trafiają również do Morza Bałtyckiego.
Jako drugi wystąpił prof. Jan Marcin Węsławski, Dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk. Przedstawił statystyki potwierdzające, że najbliższy Polsce akwen jest jednym z najszybciej ogrzewających się obszarów morskich świata, co wynika z globalnych procesów o ogromnej inercji. Wyjaśnił też, w jak złożonej sytuacji jesteśmy - działania międzynarodowej współpracy HELCOM (Baltic Sea Action Plan) przynoszą efekty, na przykład w postaci redukcji koncentracji nawozów w morzu, ale pomimo oczekiwań społecznych nie na wszystko mamy wpływ, jak na odgazowanie morza.
Kwestię zanieczyszczeń poruszył również prof. dr hab. inż. Krzysztof Wilde, rektor Politechniki Gdańskiej, zwracając szczególną uwagę na problem utylizacji broni chemicznej. Centrum Technologii Bezpieczeństwa i Obronności PG zostało powołane w celu prowadzenia badań i wdrożeń w zakresie technologii bezpieczeństwa. Więcej o działalności jednostki opowiedziała dr hab. inż. Justyna Kucińska - Lipka, prof. PG, Prorektor ds. Rozwoju Politechniki Gdańskiej.
Z kolei Ireneusz Ćwirko, Prezes Zarządu CRIST S.A., w prezentacji „Platforma do wydobywania zanieczyszczeń i ich utylizacji" omówił efekty prowadzonych operacji oczyszczania dna morskiego dzięki wykorzystywaniu zdalnie sterowanych pojazdów podwodnych (ROV). Podkreślił jednak, że taki proces wymaga nie tylko nowoczesnych rozwiązań, ale i międzynarodowej współpracy, ponieważ Bałtyk jest wspólnym dobrem, a jego przyszłość zależy od działań podejmowanych na poziomie globalnym.
Najważniejszym punktem programu było przyjęcie treści apelu członków Konwentu Gospodarczego przy FarU o oczyszczenie i ochronę wód Bałtyku. Apel popiera Stanowisko Komisji Klimatu i Środowiska oraz Komisji Spraw Zagranicznych Senatu RP w sprawie bezpieczeństwa i ochrony wód Morza Bałtyckiego przyjęte w Gdyni dnia 2 września 2024 r. Pomorskie środowiska gospodarcze i naukowe deklarują tym samym wspólne działania m.in. w zakresie monitorowania zanieczyszczeń, opracowywania technicznych metod utylizacji broni chemicznej oraz budowy autonomicznej platformy do inspekcji morskiej infrastruktury krytycznej. W apelu podkreślono także gotowość gdyńskiej Stoczni CRIST S.A. do natychmiastowego przystąpienia do realizacji jednostek do wydobywania i utylizacji broni chemicznej zalegającej na dnie Bałtyku.
Podczas posiedzenia przyjęto również Deklarację o przystąpieniu do Pomorskiej Koalicji na Rzecz Rozwoju Przemysłu Centrów Przetwarzania Danych i AI, zawiązanej z inicjatywy Bałtyckiego Instytutu Transformacji Energetycznej. Rektorzy Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Gdańskiego, należących do Związku Uczelni w Gdańsku im. Daniela Fahrenheita oraz przedstawiciele pomorskiego środowiska gospodarczego będący członkami Konwentu Gospodarczego przy Związku Uczelni Fahrenheita w dokumencie uznają, że innowacje, digitalizacja energetyki, komputery kwantowe i zielona energia to symbole przyszłości regionu. Wspólne wysiłki mają przyczynić się do zbudowania silnego ekosystemu, który nie tylko przyciągnie inwestycje, ale także umożliwi długofalowy rozwój pomorskiej gospodarki opartej na wiedzy i technologii.
