Prof. Iwona Sagan, Kierownik Zakładu Geografii Społeczno-Ekonomicznej, otrzymała powołanie Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej do udziału w grupie eksperckiej, której prace skupiać się będą na systemie prowadzenia rewitalizacji w Polsce w ramach projektu pt. „Sprawny system rewitalizacji - podsumowanie 10-lecia funkcjonowania ustawy o rewitalizacji”.

Działania grupy eksperckiej mają na celu zarówno identyfikację i upowszechnienie najlepszych praktyk wynikających z funkcjonowania obowiązującej ustawy, wypracowanych doświadczeniami samorządów i innych interesariuszy, jak i wskazanie obszarów wymagających dopracowania lub zmiany. Pieczę nad realizacją projektu sprawuje Instytut Rozwoju Miast i Regionów, będący jednostką badawczo-analityczną działającą pod nadzorem MFiPR. Pierwsze posiedzenie grupy odbyło się 23 czerwca br. w siedzibie MFiPR w Warszawie. Poprosiliśmy prof. Iwonę Sagan o przybliżenie zadań zespołu.

Karolina Żuk-Wieczorkiewicz: - Po raz kolejny została Pani powołana do zespołu eksperckiego, który ma wspierać działania związane z szeroko pojętym planowaniem przestrzennym. Jaka jest Pani rola w zespole?

Prof. Iwona Sagan: - Zostałam powołana jako ekspert tematyczny w zakresie problemów o charakterze horyzontalnym, czyli dotyczących całej architektury działań przewidzianych w ustawie. Należy do nich m.in. ocena regulacji ustawy o rewitalizacji pod kątem potrzeby wzmocnienia idei zrównoważonego rozwoju poprzez wyeksponowanie sfery środowiskowej jako priorytetowej, obok sfery społecznej, a także opracowanie wytycznych i rekomendacji do zmiany ustawy w ujęciu horyzontalnym.

- Kto wchodzi w skład grupy eksperckiej?

- Grupa ekspertów składa się z 10 ekspertów głównych, którzy będą odpowiadali za ostateczny kształt raportu oraz czterech ekspertów tematycznych dobranych pod kątem najważniejszych zagadnień związanych z funkcjonowaniem ustawy o rewitalizacji. Ponadto całość zespołu pracującego nad nowelizacją ustawy tworzą poza przedstawicielami Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Z poziomu regionów do prac zespołu zaproszeni zostali przedstawiciele Zespołów ds. Rewitalizacji funkcjonujących w urzędach marszałkowskich wybranych województw w tym województwa pomorskiego. Towarzyszą im również reprezentanci samorządów lokalnych - miast będących liderami w zakresie prowadzonych rewitalizacji. Wśród 12 zaproszonych miast znalazł się zarówno Gdańsk, jak i Gdynia. Spośród uczestniczących w pracach miast-liderów działań rewitalizacyjnych wyróżnia się Łódź, której projekty rewitalizacji terenów poprzemysłowych (takie jak Manufaktura Łódź, EC1 Łódź, Księży Młyn czy Monopolis) należą do ikonicznych przykładów udanych rewitalizacji.

Dobór reprezentantów ośrodków najbardziej doświadczonych w rewitalizacji ma na celu korzystanie z ich wiedzy jako doświadczonych praktyków w wypracowaniu jak najlepszych propozycji aktualizacji ustawy o rewitalizacji.

- Czy głównym celem zespołu jest właśnie korekta ustawy o rewitalizacji?

- Korekta ustawy to jeden z celów inicjatywy Ministerstwa i Instytutu Rozwoju Miast i Regionów. Ustawa o rewitalizacji funkcjonuje od 10 lat. Dostrzeżono realną potrzebę zmiany jej charakteru, również w zakresie finansowania projektów, ponieważ zmieniły się realia. Dotychczas projekty rewitalizacji były finansowane głównie z Funduszy Europejskich, a to źródło będzie coraz bardziej ograniczane. Trzeba więc przygotować się na prowadzenie rewitalizacji w nowych warunkach: finansowych, społecznych oraz środowiskowych, związanych np. z działalnością proekologiczną i prowadzeniem „zielonych” polityk miejskich. W obecnej formie ustawa niewiele mówi o aspektach ekologicznych, pojawia się więc konieczność legislacyjnego wsparcia możliwości realizacji bardzo potrzebnych działań na rzecz ochrony środowiska w warunkach zmieniającego się klimatu.

- Co jeszcze wymaga zmiany? A co warto jednak zachować?

- Warto pokreślić, że Ustawę z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji charakteryzuje bardzo wysoki poziom partycypacyjności, czyli włączania społeczności lokalnej w proces decyzyjny. Pod tym względem ustawa jest bardzo innowacyjna - choćby w porównaniu z przepisami dotyczącymi planowania przestrzennego. W zmodyfikowanej wersji warto ten aspekt nie tylko zachować, ale wzmocnić go o bardziej zaawansowane techniki partycypacji i deliberacji społecznej. Oczywiście na bazie dotychczasowych doświadczeń i dobrych praktyk.

- Jakie największe wyzwania stoją przed zespołem?

- Cała inicjatywa jest wyzwaniem pod względem wychodzenia naprzeciw nowym uwarunkowaniom zewnętrznym, nowym oczekiwaniom, a także nowym kierunkom polityki Unii Europejskiej - na przykład w kwestii zwiększania partycypacyjności w zarządzaniu rozwojem miast czy ochrony środowiska, w tym działań adaptacyjnych do niepożądanych zjawisk związanych ze zmianą klimatu. Naszym celem jest jak najlepsze przygotowanie się do zmieniających się warunków, by maksymalnie wykorzystywać dostępne możliwości realizacji projektów rewitalizacyjnych, których nie będą ograniczały tracące aktualność regulacje prawne.

- Dziękuję za rozmowę!