Program  L’Oréal UNESCO Dla Kobiet i Nauki od 25 lat promuje równość płci w polskim środowisku akademickim, wspierając młode, utalentowane naukowczynie stypendiami pozwalającymi realizować zaawansowane badania naukowe. Jubileuszowa, 25. Gala wręczenia stypendiów odbyła się 19 listopada 2025 r. w Warszawie - nie zabrakło na niej przedstawicielek i przedstawicieli Uniwersytetu Gdańskiego! Przewodniczącą jury programu stypendialnego od 2006 r. jest prof. dr hab. Ewa Łojkowska z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed.

„Świat potrzebuje nauki. Nauka potrzebuje kobiet” - takie hasło od początku przyświeca stworzonemu w 1998 r. we Francji programowi  L’Oréal UNESCO for Women in Science, który zainspirował polską edycję „Dla Kobiet i Nauki”. - 25 lat istnienia programu w Polsce to lata wypełnione determinacją, odwagą i przełamywaniem barier- mówił podczas Gali Prezes  L’Oréal Polska i Kraje Bałtyckie Valéry Gaucherand. - To historia prawdziwej zmiany, którą wspólnie wnieśliśmy do polskiej nauki. W sercu tej zmiany leży idea, która pozostała żywa przez ćwierć wieku: świat potrzebuje nauki, nauka potrzebuje kobiet. Te słowa stały się fundamentem programu, a także naczelną zasadą i drogowskazem, który prowadzi nas aż do dzisiaj.

W polskiej edycji konkursu w ciągu 25 lat jego trwania wyróżniono dotąd 137 młodych, wybitnych naukowczyń. Osiem dotychczasowych stypendystek było związanych z Uniwersytetem Gdańskim:

• dr hab. Agata Czyż (2002)
• dr hab. Magdalena Ślusarz (2005)
• prof. dr hab. Sylwia Rodziewicz-Motowidło (2009)
• dr hab. Aleksandra Markiewicz (2014)
• dr hab. Agnieszka Gajewicz-Skrętna (2017)
• dr hab. Karolina Pierzynowska, prof. UG (2019)
• dr Magdalena Zdrowicz-Żamojć (2023)
• dr Alicja Mikołajczyk (2024)

Jury programu

Przewodniczącą jury przyznającego stypendia L’Oréal UNESCO Dla Kobiet i Nauki od 2006 roku jest prof. dr hab. Ewa Łojkowska, wybitna biotechnolożka roślin z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed. Prof. Ewa Łojkowska, oprócz licznych osiągnięć naukowych (za które została m.in. wyróżniona Nagrodą Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza - tzw. „Gdańskim Noblem” - oraz tytułem profesor honorowej Uniwersytetu Gdańskiego), ma na swoim koncie także wiele inicjatyw propagujących równość płci w świecie nauki. Jest Prezeską Klubu Kobiet Uczelni Fahrenheita, współautorką „Planu wdrażania równości płci w Uniwersytecie Gdańskim” oraz uczestniczką projektu MINDtheGEPs.

- Priorytetem programu był zawsze najwyższy poziom badań naukowych, innowacyjność, a także istotność dla rozwoju nowych technologii, które mogą być przydatne w medycynie, w powstawaniu nowych terapii, w ochronie środowiska i w poprawie jakości naszego życia we wszystkich dziedzinach - mówiła prof. Ewa Łojkowska podczas uroczystej gali. - Nasze stypendystki rozwijają swoje kariery naukowe, są liderkami prestiżowych grantów, np. programu „Horyzont 2020”, programu „Horyzont Europa”, programów Fundacji na rzecz Nauki Polskiej czy Narodowego Centrum Nauki. Sądzę, że trzeba je docenić także za działania organizacyjne: nasze laureatki są dziekankami, dyrektorkami instytutów Polskiej Akademii Nauk, dyrektorkami instytutów uczelnianych, są wśród nich także dyrektorki firm biotechnologicznych. Ale nasz konkurs spełnia jeszcze jedną funkcję, którą pewnie nie wszyscy sobie uświadamiamy. Żyjemy w świecie pełnym zagrożeń, coraz rzadziej natrafiamy na pozytywne wiadomości i przyjemne sytuacje; program L’Oréal UNESCO Dla Kobiet i Nauki stwarza niezwykłą atmosferę - dumy i radości. Dumy z tego, że mamy tak niesamowite naukowczynie, badaczki rozwijające pionierskie, zaangażowane, innowacyjne badania, i satysfakcji z tego, że możemy je uhonorować stypendiami, które pozwalają spełnić chociaż część z ich marzeń.

Członkiem jury z ramienia Polskiej Akademii Nauk jest również prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn z Wydziału Biologii UG.

„Efekt nagrody: widoczność lekarstwem na znikanie” - raport

Podczas gali w trakcie krótkiego panelu dyskusyjnego prof. dr hab. Natasza Kosakowska-Berezecka z Instytutu Psychologii WNS UG i dr hab. Magdalena Żadkowska z Instytutu Socjologii WNS UG zaprezentowały przygotowany przez siebie raport „Efekt nagrody: widoczność lekarstwem na znikanie. O byciu widocznymi w nauce dzięki L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki”.

- Zacznijmy od tego, że w psychologii społecznej badamy od wielu lat różnice płciowe w zakresie zdolności do prowadzenia badań naukowych i mogę Państwu powiedzieć, że wiemy na pewno, że nie ma czegoś takiego, jak „płeć zdolności do prowadzenia badań naukowych”: zarówno kobiety, jak i mężczyźni mogą wspaniałe, innowacyjne badania prowadzić - rozpoczęła prof. Natasza Kosakowska-Berezecka, odpowiadając na pytanie o to, czy nauka w Polsce ma płeć. - Ale spójrzmy sobie na inne dane, również ujęte w raporcie. Jedną z miar tego, czy nauka ma płeć, może być to, czy jedna z płci jest bardziej lub mniej widoczna. I tu garść ciekawych wyników. Prosimy np. dzieci lub nastolatki o narysowanie postaci, która uprawia naukę - w latach 60. ubiegłego wieku postaci kobiecych na tych rysunkach było ok. 1%; w roku 2016 jest ich już więcej, ok. 30%. Jest to o tyle ciekawy wynik, że odzwierciedla stan faktyczny: rzeczywiście około 1/3 osób zajmujących się nauką na świecie stanowią kobiety. W Polsce jest ich nieco więcej, zbliżamy się do 50%, ale im wyżej na drabinie kariery naukowej, tym kobiet jest mniej, widać to wciąż np. w gronie profesorskim. A najbardziej dojmującą niewidocznością jest niedostrzeganie kobiet wśród osób, które uznajemy za genialne - badania wskazują, że geniusz wciąż kojarzy się z mężczyzną, genialne nadal znaczy męskie. Dlatego też nasza gala jest tak ważna: jej rolą jest pokazywanie, że kobiety robią wybitne badania! I mamy tu jeszcze sporo pracy - wystarczy spojrzeć na dane dotyczące Nagrody Nobla, którą 24 razy częściej otrzymują mężczyźni.

Dr hab. Magdalena Żadkowska podzieliła się z widzami rezultatami badania jakościowego prowadzonego z udziałem stypendystek programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki, dotyczącego tego, jak to jest być naukowczynią, jakich wyzwań doświadczają i z jakimi trudnościami się mierzą. Wspomniała o zjawisku szklanego sufitu, braku inkluzywności w języku oraz o tym, że badaczki często borykają się z impostor syndrome, z poczuciem, że nie nadają się do prowadzenia badań i nie należą czy też nie pasują do środowiska naukowego.

- Mimo wybitnych osiągnięć, znakomitego wykształcenia i sukcesów przyznawały się nam do tego również stypendystki - mówiła badaczka. - Wspominały również o sytuacjach, gdy pojawiają się jako mówczynie na konferencjach i ktoś wciela je w inne role, na przykład prosi o przyniesienie kawy - i to bardzo mocno utrwala w tym, że może jednak ludzie nie widzą we mnie naukowczyni, może nie narysowaliby mnie na obrazku.I tu zadanie dla nas wszystkich: bo to, że używamy feminatywów, że jesteśmy wzorcami, że nagradzamy, że mówimy „dasz radę” - to jest wspieranie.

L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki 2025

Tegoroczna edycja programu była rekordowa zarówno pod względem liczby kandydatek, jak i przyznanych stypendiów. Spośród 389 aplikacji jury wybrało 8 laureatek (w poprzednich edycjach przyznawano 6 stypendiów rocznie).

Laureatkami jubileuszowej edycji L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki zostały:

• mgr inż. Barbara Fabjanowicz (Uniwersytet Warszawski)
• mgr inż. Aneta Magiera (Instytu Chemii Fizycznej PAN)
• lek. Zuzanna Nowicka-Kaszkowiak (Uniwersytet Medyczny w Łodzi)
• mgr inż. Aleksandra Rudzka (Politechnika Warszawska)
• dr inż. Anna Jarząb (Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda PAN)
• dr Katarzyna Majzner (Uniwersytet Jagielloński)
• dr Aleksandra Milewska (Uniwersytet Jagielloński)
• dr Lidia Wróbel (Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie)

Wszystkim laureatkom serdecznie gratulujemy!

Transmisję Gali można zobaczyć na Facebooku: 25. Gala wręczenia stypendiów L’Oréal–UNESCO Dla Kobiet i Nauki | L'Oréal Group | Facebook.