Naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego odkryli nowy gatunek roztocza. Jest on pasożytem skórnym, który powodował groźne objawy chorobowe w obrębie głowy u małpiatki galago senegalskiego. Nowy gatunek roztocza został nazwany Demodex galagoensis (Izdebska, Rolbiecki et Skomorucha, 2025). Został on odkryty i opisany wraz z objawami pasożytnictwa przez naukowców z Katedry Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii Wydziału Biologii UG, prof. Leszka Rolbieckiego i prof. Joannę N. Izdebską, we współpracy z lekarzem weterynarii Łukaszem Skomoruchą.
- Z naszym zespołem skontaktował się pan Łukasz Skomorucha, który w swej praktyce natknął się na przypadek objawów chorobowych powodowanych przez nużeńca u pochodzącego z prywatnej hodowli galago senegalskiego. Prosił o możliwość identyfikacji gatunkowej. Pasożyt okazał się być gatunkiem nowym dla nauki - powiedział PAP dr hab. Leszek Rolbiecki, prof. UG.
Wyjaśnił, że jego zespół z Pracowni Parazytologii i Zoologii Ogólnej od lat prowadzi badania parazytologiczne różnych grup i gatunków zwierząt, od dziko żyjących po domowe i hodowlane/użytkowe.
- Pasożyty są powszechne wśród żywicieli, często występują bezobjawowo. Natomiast czasami mogą powodować parazytozy (choroby pasożytnicze) - o różnym przebiegu, niekiedy groźnym, a nawet śmiertelnym. Dlatego badania wiążą się ze współpracą z lekarzami weterynarii, którzy zwracają się do nas w kwestiach diagnostyki i identyfikacji pasożytów - dodał.
Najnowsze odkrycie potwierdza możliwość istnienia nowych, nieznanych pasożytów, które w sprzyjających dla siebie warunkach mogą nadmiernie namnażać się u żywiciela powodując objawy chorobowe.
- Dotyczy to szczególnie egzotycznych zwierząt, hodowanych nie tylko w ogrodach zoologicznych, ale coraz częściej pojawiających się w hodowlach prywatnych jako zwierzęta domowe, których parazytofauna jest słabo poznana - tłumaczył biolog.
Jego zdaniem, mimo że pasożyt został odkryty u ssaka naczelnego, a zatem spokrewnionego z człowiekiem, jest on prawdopodobnie swoisty dla galago, a więc nie powinien być dla nas groźny.
- Prawdopodobnie w postaci zarażenia bezobjawowego znalazł się u zwierząt stanowiących początek hodowli; natomiast pasożyty w sprzyjających okolicznościach namnożyły się i zamanifestowały swoją obecność, powodując objawy chorobowe na skórze małpiatki - dodał.
Zaznaczył, że jeśli pasożyty takie przejdą na żywiciela z innego gatunku, prawdopodobnie nie będą miały możliwości życia i rozwoju w jego skórze.
Jak podkreślił - nigdy nie można wykluczyć ewentualnej reakcji alergicznej. Dotychczas jednak nie opisano takich przypadków. W trakcie obserwacji wykryto zmiany chorobowe na głowie galago, głównie wokół oczu i małżowin usznych, a także wokół pyska i na czole. Miały one postać guzkowatych (do ok. 2 cm) zmian.
- Leczenie polegało na chirurgicznym usunięciu/oczyszczeniu najbardziej uciążliwych zmian, a następnie zastosowano terapię antybiotykową i niesteroidowe leki przeciwzapalne - tłumaczył ekspert.
Zdaniem prof. Rolbieckiego, dla efektywnego leczenia, ale także profilaktyki, w tym oszacowania ryzyka zarażenia pasożytami ludzi czy innych zwierząt, istotne jest poznanie biologii pasożytów, ich trybu życia, mechanizmów zarażenia.
- Kluczem do tego jest poprawna identyfikacja gatunkowa, często możliwa tylko przez specjalistów zajmujących się badaniami taksonomii danej grupy - podkreślił. Dodał, że obecne badania wskazują istotną rolę współpracy i koordynacji analiz weterynaryjnych z badaniami zoologicznymi i parazytologicznymi.
- Ważnym elementem takich odkryć jest wkład w poznanie bioróżnorodności, czynnika kluczowego dla funkcjonowania ekosystemów, co stanowi jedno z najważniejszych wyzwań współczesnej nauki - ocenił biolog. Formalny opis gatunku, wraz z charakterystyką pasożytnictwa i opisem przypadku chorobowego opublikowany został w specjalistycznym czasopiśmie parazytologicznym 'International Journal for Parasitology: Parasites and Wildlife'.
Prof. Rolbiecki dodał, że Pracownia Parazytologii i Zoologii Ogólnej UG jest jedynym ośrodkiem, gdzie możliwa jest jednoznaczna identyfikacja tych roztoczy. - Odkryliśmy i opisaliśmy 30 nowych dla nauki gatunków roztoczy, w tym swoiste pasożyty żubra, muflona, tchórza, wydry, kota, psa, bobra, kreta, różnych gryzoni i nietoperzy - podał.
Zapowiedział, że we wrześniu w Gdańsku odbędzie się XXVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Parazytologicznego: -Będzie to okazja do wymiany doświadczeń między parazytologami o różnych specjalnościach naukowych a przedstawicielami środowisk zawodowych diagnostów, lekarzy medycyny i weterynarii.
Źródło: Nauka w Polsce/PAP
Więcej informacji medialnych, w których przedstawiane są sprawy dotyczące Uniwersytetu Gdańskiego oraz badania prowadzone przez naukowczynie i naukowców z UG - w Subiektywnym przeglądzie mediów. Czytaj tu.
Artykuły wybiera: Magdalena Nieczuja-Goniszewska, Rzeczniczka Prasowa UG.